Przetarg ograniczony jest jednym z trybów udzielania zamówień publicznych określonych w ustawie z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019, z późn. zm.). Jest to procedura, w której zamawiający zaprasza do składania ofert tylko tych wykonawców, którzy spełniają określone kryteria kwalifikacyjne i zostali uprzednio zaproszeni do składania ofert na podstawie ich wstępnych zgłoszeń (wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu).
Przetarg ograniczony a przetarg nieograniczony
W przetargu nieograniczonym każdy zainteresowany wykonawca może złożyć ofertę, natomiast w przetargu ograniczonym proces jest dwustopniowy:
- Etap kwalifikacji: Zamawiający ogłasza postępowanie, a wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
- Etap składania ofert: Po przeanalizowaniu i ocenieniu wniosków, zamawiający zaprasza wybranych
Procedura przetargu ograniczonego
1. Ogłoszenie o przetargu ograniczonym
Zamawiający publikuje ogłoszenie o przetargu ograniczonym w sposób przewidziany przez ustawę, wskazując między innymi:
- Przedmiot zamówienia,
- Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
- Wymagania dotyczące wykonawców,
- Kryteria kwalifikacji wykonawców.
2. Składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
Wykonawcy zainteresowani przetargiem składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, dokumentując spełnianie warunków udziału oraz brak podstaw do wykluczenia.
3. Ocena wniosków
Zamawiający ocenia wnioski pod kątem spełniania warunków udziału w postępowaniu. Wykonawcy, którzy spełniają te warunki, są zapraszani do składania ofert.
4. Zaproszenie do składania ofert
Wykonawcy, którzy zostali zakwalifikowani, otrzymują zaproszenie do składania ofert. W zaproszeniu zamawiający określa wymagania dotyczące oferty oraz termin jej złożenia.
5. Składanie i ocena ofert
Zakwalifikowani wykonawcy składają oferty, które następnie są oceniane przez zamawiającego według wcześniej określonych kryteriów oceny ofert.
Kryteria kwalifikacji wykonawców
Kryteria kwalifikacji wykonawców odgrywają kluczową rolę w przetargu ograniczonym, zapewniając, że do drugiego etapu postępowania dopuszczone zostaną tylko te podmioty, które rzeczywiście posiadają niezbędne kompetencje i doświadczenie. Przykładowe kryteria kwalifikacji mogą obejmować:
1. Doświadczenie w realizacji określonych usług i robót budowlanych
Wykonawcy muszą wykazać się odpowiednim doświadczeniem w realizacji projektów podobnych do zamówienia będącego przedmiotem przetargu. Zamawiający może określić wymagania dotyczące:
- Liczby zrealizowanych projektów: Wymaganie od wykonawców wykazania się realizacją określonej liczby projektów o podobnej skali i złożoności w określonym okresie, np. w ciągu ostatnich pięciu lat.
- Wartości zrealizowanych projektów: Wskazanie minimalnej wartości poszczególnych projektów, które wykonawca musiał zrealizować, aby wykazać się odpowiednim doświadczeniem.
- Specyfiki realizowanych prac: Wymóg realizacji projektów o określonej specyfice, np. budowy infrastruktury drogowej, obiektów użyteczności publicznej, instalacji technicznych itp.
2. Zdolność techniczna i zawodowa
Wykonawcy muszą posiadać odpowiednie zasoby techniczne oraz personel o kwalifikacjach niezbędnych do realizacji zamówienia. Kryteria te mogą obejmować:
- Kwalifikacje kadry: Wymagania dotyczące wykształcenia, doświadczenia zawodowego oraz posiadanych certyfikatów kluczowego personelu, który będzie zaangażowany w realizację zamówienia.
- Wyposażenie techniczne: Wykonawcy muszą wykazać się posiadaniem niezbędnego sprzętu i narzędzi do realizacji zamówienia, co może obejmować zarówno sprzęt własny, jak i dzierżawiony.
3. Zdolność ekonomiczna i finansowa
Zamawiający może wymagać od wykonawców przedstawienia dokumentów potwierdzających ich stabilność finansową, co jest szczególnie ważne przy realizacji dużych i długoterminowych projektów. Wymagania te mogą obejmować:
- Bilans finansowy: Przedstawienie bilansu finansowego z ostatnich lat działalności.
- Płynność finansowa: Wykazanie zdolności do terminowego regulowania zobowiązań finansowych.
- Gwarancje bankowe: Wymóg przedstawienia gwarancji bankowych lub innych form zabezpieczeń finansowych.
4. Brak podstaw do wykluczenia
Wykonawcy muszą wykazać, że nie podlegają wykluczeniu z postępowania na podstawie przesłanek określonych w ustawie. Przykładowe przesłanki to:
- Niezaleganie z płatnościami: Brak zaległości w płatnościach podatków i składek na ubezpieczenia społeczne.
- Nienaganna reputacja: Brak powiązań z przestępczością zorganizowaną, korupcją itp.
Minimalna liczba podmiotów dopuszczonych do drugiego etapu
Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych, do drugiego etapu przetargu ograniczonego zamawiający musi zaprosić co najmniej pięciu wykonawców, którzy spełniają określone kryteria kwalifikacyjne. Jeżeli liczba wykonawców spełniających te kryteria jest mniejsza niż pięć, zamawiający może zaprosić do składania ofert wszystkich wykonawców, którzy spełnili warunki udziału.
Powiązanie kryteriów kwalifikacji z wyborem doświadczonego wykonawcy
Stosowanie przetargu ograniczonego pozwala zamawiającemu na dokonanie bardziej świadomego wyboru wykonawców o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu. Dzięki precyzyjnym kryteriom kwalifikacji, zamawiający może skupić się na tych wykonawcach, którzy mają udokumentowane sukcesy w realizacji podobnych projektów, co zwiększa szanse na pomyślną realizację zamówienia.
Przykładowo, w przypadku zamówienia na budowę mostu, zamawiający może wymagać, aby wykonawcy wykazali się realizacją co najmniej dwóch mostów o podobnej konstrukcji i skali w ciągu ostatnich pięciu lat. Warunki udziału w postępowaniu muszą być sformułowane tak, aby nie ograniczały konkurencji i nie były nadmiernie rygorystyczne. W praktyce przyjmuje się, że zrealizowanie z sukcesem dwóch podobnych przedsięwzięć jest wystarczające do wykazania doświadczenia wykonawcy w tym obszarze. Zamawiający, chcąc wybrać podmiot o większym doświadczeniu, korzystając z procedury przetargu ograniczonego, może ustanowić ten warunek jako kryterium kwalifikacyjne wykonawców, punktować większe doświadczenie wykonawców i do dalszego etapu dopuścić pięciu, którzy w największym stopniu spełniają ten warunek. Dzięki temu, jeżeli wpłynie dziesięć wniosków od potencjalnych wykonawców, zamawiający może wybrać tych, którzy posiadają największe doświadczenie w realizacji robót o danym charakterze. Taka selekcja nie jest możliwa w przetargu nieograniczonym, ponieważ zamawiający jest związany z jednej strony zakazem formułowania nadmiernych warunków udziału w postępowaniu, a z drugiej strony nie ma możliwości oceniania doświadczenia wykonawcy w ramach kryteriów oceny ofert.
Dane statystyczne z lat 2022 i 2023
Według danych Urzędu Zamówień Publicznych, przetargi ograniczone były stosowane znacznie rzadziej niż przetargi nieograniczone. W 2022 roku przetargi ograniczone stanowiły około 8% wszystkich postępowań przetargowych, podczas gdy przetargi nieograniczone stanowiły aż 85%. W 2023 roku tendencja ta utrzymała się, z niewielkim wzrostem do 10% dla przetargów ograniczonych i 82% dla przetargów nieograniczonych.
Przetarg ograniczony jako niedoceniana procedura
Pomimo niższego wykorzystania, przetarg ograniczony jest procedurą podstawową, co oznacza, że zamawiający nie musi spełniać żadnych szczególnych kryteriów, aby móc ją zastosować. Procedura ta powinna być częściej stosowana, szczególnie w przypadkach, gdy zamawiający chce mieć pewność, że realizacją zamówienia zajmie się podmiot z dużym doświadczeniem. Przetarg ograniczony pozwala na bardziej efektywną selekcję wykonawców, co jest kluczowe w realizacji skomplikowanych i wymagających projektów.
Podsumowanie
Przetarg ograniczony, dzięki swojemu dwustopniowemu charakterowi, umożliwia zamawiającemu dokładną selekcję wykonawców na podstawie precyzyjnie określonych kryteriów kwalifikacji. Jest to szczególnie istotne w przypadku skomplikowanych i wymagających zamówień, gdzie kluczowe jest doświadczenie i kompetencje wykonawcy. Dzięki takiej procedurze zamawiający ma możliwość wyboru najbardziej doświadczonych i zdolnych wykonawców, co znacząco zwiększa prawdopodobieństwo pomyślnej realizacji projektu. Pomimo niskiego poziomu stosowania, przetarg ograniczony powinien być częściej wykorzystywany, zwłaszcza gdy celem jest zlecenie realizacji zamówienia podmiotowi z dużym doświadczeniem.
Planujesz zawierać umowy na dostawy, usługi lub roboty budowlane finansowane z funduszy unijnych?
Aby zrobić to sprawnie i prawidłowo nasi eksperci z LPW Kancelaria polecają się do kontaktu:
Napisz do nas: [email protected]
Red. Beata Lazarowicz, Dyrektor ds. Prawnych LPW Kancelaria