Polityka zakupowa państwa na lata 2022–2025 została skonstruowana z myślą o wspieraniu przedsiębiorstw z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w ich aktywności na rynku zamówień publicznych. Regulacja sektora zamówień publicznych stanowi nadal stosunkowo nowe wyzwanie dla polskich przedsiębiorców. Jednym z jej głównych celów jest rozwijanie potencjału małych i średnich przedsiębiorstw poprzez poszerzenie dostępu do rynku zamówień publicznych.
Polityka zakupowa państwa – co nowego?
Polityka zakupowa państwa stanowi kluczowy dokument strategiczny, cyklicznie przyjmowany przez Radę Ministrów co 4 lata, zgodnie z wymogami prawa zamówień publicznych od 2021 roku. Jej głównym celem jest wzmacnianie konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez sprzyjanie zakupom zrównoważonym i innowacyjnym. To więcej niż jedynie proces nabywania usług, dostaw czy robót budowlanych; zamówienia publiczne są również narzędziem realizacji polityki gospodarczej i społecznej państwa.
Obecna Polityka zakupowa państwa skupia się szczególnie na sektorze małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które stanowią imponujące 99,8% wszystkich firm w Polsce. Zwiększenie alokacji środków w tym obszarze przyczyni się do wzrostu inwestycji, zwłaszcza w kapitał ludzki, zachęcając jednocześnie do poszerzenia zakresu działalności gospodarczej. Podjęcie tego kierunku ma sprzyjać dalszemu zainteresowaniu MŚP rynkiem zamówień publicznych, co w rezultacie przekładać się będzie na rosnącą konkurencyjność firm, a co za tym idzie, na otrzymywanie przez zamawiających bardziej korzystnych ofert. Taki rozwój sektora MŚP korzystnie wpłynie na wzrost potencjału innowacyjnego całego sektora gospodarki polskiej.
Nowe Prawo zamówień publicznych, obowiązujące od 2021 roku wraz z instrumentem jakim jest Polityka zakupowa państwa, ma na celu zwiększenie efektywności samego procesu zamówień publicznych w Polsce. Ocenia się, że rynek ten wart jest rocznie około 200 mld złotych, co stanowi niemal 10% polskiego PKB. Dzięki innowacyjnemu podejściu określonemu w Polityce, większa część tych środków ma trafić do wykonawców zamówień z sektora MŚP.
3 zasadnicze Priorytety
- Przeprowadzenie wielopłaszczyznowej profesjonalizacji zamówień publicznych
- Odpowiednie wykorzystanie potencjału sektora MŚP
- Zrównoważone i innowacyjne zamówienia publiczne
Główne elementy Polityki zakupowej państwa
– Otwarte podejście do wykonawców z sektora MŚP, obejmujące:
- przedłużone terminy składania ofert,
- rozszerzone wykorzystanie umów ramowych,
- dzielenie dużych zamówień na mniejsze części.
– Wprowadzenie certyfikacji dla wykonawców zamówień publicznych
– Nowe, bardziej rynkowe podejście do planowania i realizacji zakupów publicznych
- możliwość częściowych płatności lub zaliczek w dłuższych umowach,
- klauzule waloryzacyjne w umowach,
- ograniczenie stosowania kar umownych.
– Rozszerzone stosowanie pozacenowych kryteriów oceny ofert, z odejściem od dominacji kryterium najniższej ceny.
– Wsparcie zamawiających poprzez szkolenia i utworzenie repozytorium wiedzy.
– Wprowadzenie nowego, profesjonalnego modelu organizacji działów zakupowych u zamawiających, opartego na formule ProcurCompEU.
– Wymóg tworzenia strategii zakupowych.
– Rekomendacje dotyczące wykorzystywania ekologicznych i prospołecznych rozwiązań w udzielanych zakupach.
– Uwzględnianie w budżetach zamawiających środków na zamówienia innowacyjne.
Certyfikacja wykonawców
Kluczowym elementem, jaki przewiduje Polityka, jest wprowadzenie nowego instrumentu prawnego tj. mechanizmu certyfikacji wykonawców zamówień publicznych.
Ma ona przede wszystkim na celu:
- szerokie otwarcie rynku zamówień publicznych na przedsiębiorców z sektora MŚP
- wzmocnienie potencjału ekonomicznego MŚP jako wykonawców
W związku z tym, pojawiła się propozycja zmian w prawie, aby ograniczyć obowiązki formalne związane ze składaniem dokumentów przez wykonawców oraz uprościć oraz przyśpieszyć weryfikację ich sytuacji przez zamawiających. Jak podaje serwis Rzeczypospolitej Polskiej www.gov.pl: „Jeżeli wykonawca skorzysta z certyfikacji, to zamiast wielokrotnego gromadzenia i składania licznych dokumentów na potrzeby poszczególnych postępowań (np. zaświadczenia z Urzędu Skarbowego lub ZUS, informacje z KRK), zrobi to wyłącznie raz na potrzeby certyfikacji. Następnie, przez cały okres ważności certyfikatu, będzie mógł się nim posługiwać w celu pozyskania nowych zamówień publicznych, w tym np. wykazać brak podstaw wykluczenia z udziału w konkretnym postępowaniu. Inaczej mówiąc, rolą certyfikatu będzie potwierdzenie zdolności wykonawcy do realizacji zamówień publicznych”.
Po więcej zapraszamy do lektury Streszczenia polityki zakupowej państwa.
Red. Ewa Kowacz